Głównej zawartości

Komunikat alertu

Ta strona korzysta z cookies. Bez zmiany ustawień pliki są zapisywane na urządzeniu.

1 marca przypada święto upamiętniające żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia. Dzień ten jest nieprzypadkowy. 1 marca 1951 roku w więzieniu w Warszawie komuniści zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego współtowarzyszy. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji, kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.

Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego. Stawiali oni opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR. Walcząc z siłami potężnego agresora, musieli zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej. Nazywała ich ona „bandami reakcyjnego podziemia”. Z kolei osoby działające w antykomunistycznych organizacjach i oddziałach zbrojnych, które znalazły się w kartotekach aparatu bezpieczeństwa, nazywano „wrogami ludu”. Walka Żołnierzy Wyklętych stała się odruchem samoobrony narodu polskiego przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym. Była też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski.

Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako „żołnierzy drugiej konspiracji” lub „Żołnierzy Niezłomnych”. Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci” powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim.

Powojenna konspiracja niepodległościowa była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu polskiego narodu wobec reżimu komunistycznego. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy. Kolejnych 20 tysięcy walczyło w partyzantce. Kilkaset tysięcy osób zapewniało łączność, wywiad, aprowizację i schronienie.

Przeciwko władzy występowali także uczniowie zrzeszeni w podziemnych organizacjach młodzieżowych – łącznie około 20 tysięcy młodych ludzi. Większość akcji oddziałów podziemia antykomunistycznego było wymierzonych w oddziały zbrojne Urzędu Bezpieczeństwa, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Milicji Obywatelskiej. Ostatnim członkiem ruchu oporu przeciw władzy komunistycznej był Józef Franczak ps. „Lalek”. Zginął on w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku. Żołnierzy Wyklętych dotknęły ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą komunistyczną zginęło około 9 tysięcy konspiratorów. Kolejnych kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach.

Żołnierze Wyklęci dzięki swojej działalności przyczynili się do spowolnienia kolejnych etapów utrwalania systemu komunistycznego, pozostając dla wielu środowisk wzorem postawy patriotycznej.

Prezydent Lech Kaczyński korzystając ze swoich konstytucyjnych uprawnień do inicjatywy ustawodawczej, w 2010 roku złożył na ręce marszałka sejmu projekt ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, jako święta państwowego.

3 lutego 2011 roku sejm uchwalił ustawę o ustanowieniu dnia 1 marca Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Opracowano na podstawie stron internetowych.