19 kwietnia 2021 roku przypada 78. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Decyzja o likwidacji getta w Warszawie, podjęta w ramach realizowanego przez Niemców planu całkowitej zagłady Żydów europejskich, stała się główną przyczyną wybuchu powstania. 19 kwietnia 1943 roku niemieckie oddziały liczące dwa tysiące żołnierzy, wspierane przez czołgi i wozy pancerne, ponownie wkroczyły do getta warszawskiego. W żydowskiej, odgrodzonej dzielnicy Niemcy stłoczyli w szczytowym momencie prawie 500 tysięcy osób. Od połowy 1942 roku wywozili i mordowali Żydów w komorach gazowych w Treblince. W kwietniu 1943 roku w getcie było jeszcze 50-70 tysięcy kobiet, mężczyzn i dzieci. Data wkroczenia Niemców do getta jest nieprzypadkowa. Likwidację warszawskiego getta rozpoczęto w przeddzień ważnego dla Żydów święta Paschy. Kilkuset powstańców żydowskich pod dowództwem Mordechaja Anielewicza podjęło wówczas nierówną walkę, która trwała prawie miesiąc. Pierwszego dnia walk uzbrojeni w pistolety, granaty oraz nieliczne automaty i karabiny bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej zaskoczyli Niemców, zmuszając ich do wycofania się poza mury getta. Trzeciego dnia powstania siły SS i policja pod wodzą Jürgena Stroopa zaczęły równać getto z ziemią, wysadzając budynek po budynku. Chcieli zmusić pozostałych Żydów do opuszczenia kryjówek. Żydowscy członkowie ruchu oporu dokonywali sporadycznych wypadów ze swoich bunkrów. Żołnierze niemieccy 8 maja zabili przywódcę powstania Mordechaja Anielewicza i jego towarzyszy broni podczas ataku na bunkier dowództwa ŻOB przy ul. Miłej 18. Jako datę końcową powstania przyjmuję się 16 maja 1943 roku. Wówczas niemiecki dowódca J. Stroop, dla przypieczętowania zwycięstwa, rozkazał zburzyć Wielką Synagogę na ul. Tłomackiej.

W walkach oraz w pożarach wznieconych przez niemieckich żołnierzy zginęło około sześć tysięcy osób. Po powstaniu według szacunków około siedem tysięcy Żydów Niemcy zabili na terenie getta. Pozostali zostali wywiezieni do obozów zagłady. W obliczu ogromnej przewagi wojsk niemieckich powstańcy nie mogli liczyć na zwycięstwo. Ich bohaterska postawa przybrała wymiar gestu rozpaczy i sprzeciwu wobec tragedii, jakim było hitlerowskie ludobójstwo i zapisała się w annałach historii jako symbol walki o ludzką godność. Powstanie w getcie warszawskim było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej.

Już prawie dekadę trwa Akcja Żonkile. Jest to projekt społeczno-edukacyjny, przypominający Polakom o powstaniu w getcie warszawskim. W tym roku organizatorzy pragną nie tylko upamiętnić wybuch powstania w getcie warszawskim 19 kwietnia 1943 roku. Chcą także podkreślić rolę, jaką odegrały w nim kobiety. Żydówki w czasie powstania organizowały kuchnie ludowe, kolportowały nielegalną prasę, opatrywały rannych, były łączniczkami oraz walczyły z bronią w ręku. Warto pamiętać o nich wszystkich w 78. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim. Przypnijmy zatem papierowy żonkil – symbol tego, że łączy nas pamięć o powstaniu, jego bohaterkach oraz bohaterach. 

Więcej informacji o Akcji Żonkile 2021 znajdziemy klikając w link:

https://polin.pl/pl/akcja-zonkile-2021

Opracowano na podstawie stron internetowych.