25 lutego 1831 roku doszło do bitwy wojska polskiego z wojskami rosyjskimi feldmarszałka Iwana Dybicza o Olszynkę Grochowską.

W nocy 29 listopada 1830 roku rozpoczęło się powstanie listopadowe. Próby pokojowego rozwiązania konfliktu podjęte przez stronę polską z carem Mikołajem I spełzły na niczym. Car stał na stanowisku siłowego rozwiązania konfliktu. W tej sytuacji sejm zdetronizował cara. 6 lutego 1831 roku blisko 130-tysięczna armia rosyjska przekroczyła granice Królestwa Polskiego. Siłami rosyjskimi dowodził feldmarszałek Iwan Dybicz. Jego zadaniem było zdobycie Warszawy. Wojsko polskie przed wybuchem powstania liczyło 27 tysięcy żołnierzy. Po mobilizacji, na początku lutego 1831 roku, osiągnęło liczbę 57 tysięcy. Dowództwo polskie zdecydowało się na działania zaczepne wobec prób rosyjskich obejścia polskiego prawego skrzydła zgrupowanego na szosie siedleckiej. 

Grupa wojsk polskich pod dowództwem gen. Józefa Dwernickiego, złożona z kawalerii, piechoty i artylerii 14 lutego 1831 roku całkowicie rozbiła pod Stoczkiem rosyjską dywizję kawalerii gen. Fiodora Geismara. Pierwsza zwycięska bitwa kawaleryjska, choć bez większego znaczenia strategicznego, pozytywnie wpłynęła na morale Polaków. Tymczasem do Warszawy zbliżali się Rosjanie. Zgodnie z planem decydująca bitwa miała rozegrać się na przedpolach Warszawy. Gen. Józef Chłopicki zgrupował wojska w rejonie Wawra i Grochowa. Głównym punktem taktycznym w tym rejonie był lasek, zwany Olszynką Grochowską. Po nierozstrzygniętej bitwie pod Wawrem, 20 lutego rozpoczęły się walki o Olszynkę Grochowską. Zdobycie Olszynki Grochowskiej przez Rosjan mogłoby zagrozić pozycjom polskim na Pradze i w rezultacie pozbawić Polaków zdolności operacyjnych.

Pod Olszynką Grochowską w szeregach polskich było 34 tysiące bagnetów, 10 tysięcy szabel i 120 dział. Wodzem naczelnym był gen. Michał Radziwiłł, choć faktycznie dowodził gen. Józef Chłopicki. Siły rosyjskie pod Olszynką Grochowską liczyły 59 tysięcy żołnierzy i 178 dział. Kilka szturmów podjętych przez Rosjan zostało odpartych.

Główne walki o tę pozycję rozpoczęły się 25 lutego z rana. Na Olszynkę Grochowską natarło kilka batalionów rosyjskich, których atak załamał się w ogniu polskiej obrony. Następny, silniejszy szturm również nie przyniósł rezultatu. Trzecie natarcie też zostało powstrzymane przez Polaków. Czwartego, bardzo silnego szturmu Rosjan (25 batalionów) nie udało się odeprzeć. Kontratakiem wojsk polskich osobiście kierował gen. Józef Chłopicki. Olszynka Grochowska została odzyskana, a Rosjanie zostali odrzuceni na pozycje wyjściowe. Feldmarszałek I. Dybicz rzucił na pozycje polskie 34 bataliony, które ponownie wdarły się do Olszynki Grochowskiej. Gen. J. Chłopicki, został ranny i przekazał dowództwo gen. J. Skrzyneckiemu, zaś gen. Michał Radziwiłł obowiązki swoje delegował na gen. Piotra Szembeka. Doszło do zamieszania w dowodzeniu. Wojsko polskie rozpoczęło odwrót za umocnienia Pragi. Próba szarży rosyjskiej kawalerii na tyły cofających się wojsk polskich została odparta.

Według historyków, bitwa pod Olszynką Grochowską miałaby korzystniejszy przebieg, gdyby nie chaos dowodzenia w polskich szeregach. Należy podkreślić bohaterstwo oficerów i żołnierzy, którzy nie ustępowali w wyszkoleniu Rosjanom. W walkach szczególnie wyróżnił się 4. pułk piechoty liniowej.

Zapadający zmierzch i poniesione straty doprowadziły do przerwania bitwy, która jest traktowana jako nierozstrzygnięta. Straty po obu stronach były duże. Rosjanie stracili około 9400 zabitych, rannych i jeńców. Po stronie polskiej wyniosły 7350, w tym 1054 jeńców. Po bitwie pod Olszynką Grochowską Rosjanie nie podjęli już próby zaatakowania Pragi i Warszawy. Nastąpiła przerwa w działaniach wojennych aż do wiosennej ofensywy wojsk polskich.

Bitwa pod Olszynką Grochowską należała do najkrwawszych i największych stoczonych w powstaniu 1831 roku. Uznaje się ja za nierozstrzygniętą, ponieważ zmusiła obie strony do odwrotu. Z punktu widzenia strategii wojennej uniemożliwiła wojskom rosyjskim szturm Warszawy.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

19 lutego 1981 roku w Rzeszowie podpisano porozumienie między strajkującymi rolnikami a władzami PRL. Dzień później podobny dokument podpisano w Ustrzykach Dolnych.

Podpisane dokumenty przeszły do historii pod nazwą porozumień rzeszowsko-ustrzyckich i kończyły trwające półtora miesiąca strajki okupacyjne rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych.

Strajki chłopów rozpoczęła 29 grudnia 1980 roku okupacja budynku Urzędu Miasta i Gminy w Ustrzykach Dolnych w Bieszczadach. Kilka dni później rolnicy wraz przedstawicielami regionu rzeszowskiego NSZZ Solidarność zajęli także Dom Kolejarza, byłą siedzibę Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w Rzeszowie. 12 stycznia 1981 roku protestujących w Ustrzykach Dolnych milicja usunęła siłą. Opracowano plan rozbicia strajku okupacyjnego w Rzeszowie. Nosił on kryptonim "Kret". Zakładano użycie plutonu specjalnego Milicji Obywatelskiej, którego zadaniem było obezwładnienie straży strajkowej i wejście do budynku. Strajkujący mieli zostać przewiezieni do więzienia w Załężu. W akcji likwidacji strajku w Rzeszowie miało brać udział ponad 420 milicjantów. Ostatecznie zrezygnowano z przeprowadzenia tej operacji.

Podpisane 19 lutego 1981 roku porozumienie między rządem a strajkującymi było czwartym i ostatnim - po Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu Zdroju - porozumieniem społecznym zawartym w latach 1980-1981.

W myśl podjętych ustaleń chłopi otrzymali gwarancje nienaruszalności swojej własności wraz z prawem do dziedziczenia oraz nastąpiło zrównanie w prawach rolników indywidualnych z rolnictwem państwowym i spółdzielczym. Władza zniosła wszelkie ograniczenia w obrocie ziemią rolną.

Porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie zawierały szereg ustaleń natury światopoglądowej. Dotyczyły one między innymi swobody w budownictwie sakralnym oraz zapewniały dostęp do praktyk religijnych na koloniach dla dzieci, w więzieniach i w wojsku. Strajkującym obiecano zwiększania nakładu prasy katolickiej. W porozumieniach mowa była też o rozbudowie sieci szkół i przedszkoli oraz zmniejszeniu sprzedaży alkoholu na wsi.

Porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie nie dawały w lutym rolnikom indywidualnym prawa do tworzenia związku zawodowego, a to było główne żądanie strajkujących. "Solidarność" Rolników Indywidualnych zalegalizowano kilka miesięcy później, w maju 1981 roku.

Protest rolników wsparła "Solidarność" oraz duchowieństwo diecezji przemyskiej z ówczesnym jej ordynariuszem bp. Ignacym Tokarczukiem. W strajkach okupacyjnych w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych posługę duszpasterską pełniło 38 duchownych diecezji przemyskiej.

Pod porozumieniem podpisali się liderzy strajku, między innymi Jan Kułaj i Józef Ślisz. W negocjacjach stronie rządowej przewodniczył wiceminister rolnictwa Andrzej Kacała. Dokument podpisali również reprezentanci NSZZ "Solidarność" Lech Wałęsa, Bogdan Lis oraz przewodniczący regionu rzeszowskiego Antoni Kopaczewski. Wśród doradców strajkujących znaleźli się: prof. Andrzej Stelmachowski i prof. Walerian Pańko. Rolnikom doradzał także wiceprzewodniczący "Solidarności" Andrzej Gwiazda.

Ostatecznie NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych zarejestrowano 12 maja 1981 r., między innymi dzięki zabiegom prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Był synem kupca krakowskiego Mikołaja, który przybył do Torunia z Krakowa. Matka pochodziła z rodziny Watzenrode, związanej od dziesięcioleci z Toruniem.

W latach 1491-1495 studiował na wydziale sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej. Dalszą edukacje kontynuował poza granicami Polski. W latach 1496-1503 studiował na uczelniach włoskich: w Bolonii (prawo), Padwie (medycyna) i Ferrarze (prawo). Przebywał także w Rzymie.

Po powrocie z Włoch przez kilka lat mieszkał w Lidzbarku Warmińskim. Tam rezydował jego wuj Łukasz Watzenrode, który był biskupem warmińskim. W Lidzbarku około 1509 roku opracował pierwsze zarysy swojej teorii heliocentrycznej budowy układu słonecznego. Kolejny etap swojego życia Mikołaj Kopernik spędził we Fromborku. Z miastem był związany do końca życia, z kilkuletnimi przerwami na pobyt w Olsztynie.

Najsłynniejsze dzieło Kopernika "De revolutionibus orbium coelestium" ("O obrotach sfer niebieskich") zostało opublikowane w 1543 roku. Przedstawił w nim teorię heliocentrycznej budowy układu słonecznego, burzącą dotychczasowe poglądy w tej dziedzinie. Według jego koncepcji ziemia i inne planety krążą wokół słońca, a nie słońce i planety wokół ziemi, jak głosił obowiązujący do czasów średniowiecza model geocentryczny budowy świata. Teoria Mikołaja Kopernika nie została początkowo przyjęta przychylnie. Z czasem wpłynęła na sposób patrzenia na miejsce naszej planety i człowieka we wszechświecie. Teoria heliocentryczna legła u podstaw tzw. rewolucji kopernikańskiej, szczególnie w naukach ścisłych. W czasach Kopernika technika nie dawała wystarczających podstaw do podania dowodów obserwacyjnych na słuszność idei astronoma. Wkrótce, po zastosowaniu przez Galileusza teleskopu do obserwacji nieba (1609), kolejne wieki dostarczyły dowodów. Ostateczne jej potwierdzenie nastąpiło, gdy zmierzono paralaksy gwiazd.

W czasie swojej działalności Mikołaj Kopernik zgromadził spory księgozbiór. Po śmierci naukowca większość książek trafiała do biblioteki kapitulnej we Fromborku, skąd zostały wywiezione do Szwecji przez wojska Gustawa Adolfa i Karola XII.

Kopernik był nie tylko astronomem. Uważany jest za typowego "człowieka renesansu".  Zajmował się bowiem medycyną, matematyką, prawem, ekonomią oraz próbował swoich sił w przekładach literatury.

Opracował ważny "Traktat o monetach". Wygłosił go publicznie w Grudziądzu w 1522 roku na zjeździe stanów Prus Królewskich. Zauważył, że w przypadku istnienia w obiegu dwóch rodzajów pieniądza, z których jeden jest postrzegany jako "lepszy", to będzie on gromadzony, a na rynku pozostanie głównie "gorszy", co można w skrócie opisać regułą: "pieniądz gorszy wypiera lepszy".

W swoim życiu Mikołaj Kopernik pełnił wiele funkcji. Był sekretarzem biskupa warmińskiego, lekarzem biskupa warmińskiego, administratorem dóbr kapituły warmińskiej, komisarzem Warmii, posłem. Fortyfikował zamek olsztyński. Uczestniczył w wielu ważnych przedsięwzięciach dyplomatycznych i administracyjnych. Brał udział w zjazdach stanów Prus Królewskich, w sejmie krakowskim, reprezentował kapitułę podczas negocjacji z Krzyżakami w sprawie zwrotu Braniewa.

Mikołaj Kopernik zmarł we Fromborku 24 maja 1543 roku. Jego teoria heliocentrycznej budowy układu słonecznego była rewolucją nie tylko w astronomii, ale dla całego postrzegania miejsca człowieka we wszechświecie.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

Irena Sendlerowa, z domu Krzyżanowska, urodziła się 15 lutego 1910 roku w Warszawie. Dzieciństwo spędziła w Otwocku. Jej ojciec, Stanisław Henryk Krzyżanowski, był lekarzem. W Otwocku prowadził sanatorium przeciwgruźlicze. W 1917 roku Stanisław Krzyżanowski zmarł na tyfusplamisty, którym zaraził się od swoich pacjentów. W 1920 roku Irena z matką (Janina z domu Grzybowska) przeprowadziła się do Tarczyna, a następnie do krewnych do Piotrkowa Trybunalskiego. W szkole średniej działała w harcerstwie.

Po zdaniu matury w 1927 roku Irena wyjechała do Warszawy. Studiowała z przerwami prawo i polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Niedługo przed wybuchem II wojny światowej przygotowała pracę magisterską poświęconą Elizie Orzeszkowej. Jej obronę zniweczył okupacja niemiecka. 

W 1931 roku poślubiła Mieczysława Sendlera, asystenta na wydziale filologii klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego. Życie zawodowe rozpoczęła w 1932 roku podejmując pracę w dziale prawnym Sekcji Pomocy Matce i Dziecku przy Wolnej Wszechnicy Polskiej. Sekcja między innymi przyznawała bezpłatne obiady, mleko dla dzieci oraz wyszukiwała lekarzy gotowych leczyć kobiety za darmo. Po zlikwidowaniu tej instytucji dostała w 1935 roku etat w Wydziale Opieki Społecznej i Zdrowia Publicznego Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy.

Wkrótce po klęsce kampanii wrześniowej razem z koleżankami z wydziału zaczęła organizować pomoc dla Żydów. Od listopada 1940 roku, kiedy Niemcy zamknęli getto warszawskie, Irena Sendlerowa wchodziła na jego teren dzięki przepustce wydanej przez dyrektora Miejskich Zakładów Sanitarnych. Odwiedzała przyjaciół i znajomych. Dostarczała żywność, lekarstwa, pomagała w wyprzedawaniu dobytku. Prawdopodobnie w styczniu 1943 roku nawiązała kontakt zJulianem Grobelnym "Trojanem", prezesem Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Przyjęła pseudonim „Jolanta”. Przekazywała głównie pieniądze podopiecznym, wyszukiwała bezpieczne do ukrywania się lokale.

W sierpniu 1943 r. Sendlerowa weszła w skład powołanego przy „Żegocie” referatu dziecięcego. Kilka miesięcy później objęła jego kierownictwo. Do najważniejszych zadań referatu należało umieszczanie oddzielonych od rodziców lub osieroconych żydowskich dzieci w klasztorach, przytułkach, zakładach opiekuńczych i wychowawczych oraz polskich rodzinach, dostarczanie dzieciom fałszywych metryk urodzenia, a także świadczenie na ich rzecz stałej pomocy finansowej, materialnej i lekarskiej.

W 1943 roku została aresztowana przez gestapo. Przesłuchiwano i torturowano ją na Pawiaku. "Żegota" zdołała ją jednak uratować, przekupując niemieckich strażników. W ukryciu, pod zmienionym nazwiskiem, pracowała dalej nad ocaleniem żydowskich dzieci. Podczas powstania warszawskiego była pielęgniarką PCK w punkcie sanitarnym.

Po zakończeniu II wojny światowej również pracowała na rzecz dzieci. Między innymi tworzyła domy sierot, powołała Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem - instytucję pomocy rodzinom bezrobotnym. W PRL-u o jej działalności na rzecz ratowania Żydów zapomniano. Przesądził o tym jej akowski rodowód. W 1965 roku została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1991 roku otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela.

Prezydent Polski odznaczył ją: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1996), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2001) i Orderem Orła Białego (2003). W kwietniu 2007 roku Irena Sendlerowa odznaczona została Orderem Uśmiechu. Była najstarszą osobą, która ten order otrzymała. W maju 2007 roku otrzymała tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Stołecznego Warszawy. Dwukrotnie jej kandydatura została zgłoszona do Pokojowej Nagrody Nobla.

Irena Sendlerowa zmarła 12 maja 2008 roku w Warszawie. Spoczęła na  cmentarzu na Powązkach. W 2008 roku Izba Reprezentantów Kongresu USA uchwaliła rezolucję upamiętniającą postać Ireny Sendlerowej, za uratowanie od zagłady około 2500 dzieci żydowskich.

W 2009 roku powstał amerykańsko-polski film "Odważne serce Ireny Sendler". Postać Ireny Sendlerowej zagrała Anna Paquin, reżyserował John Kent Harrison, zaś muzykę skomponował Jan Kaczmarek.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

Ryszard Kukliński, późniejszy pułkownik Wojska Polskiego oraz współpracownik CIA (Central Intelligence Agency), urodził się 13 czerwca 1930 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny robotniczej, związanej z tradycją Polskiej Partii Socjalistycznej. Ojciec Ryszarda, Stanisław, podczas II wojny światowej był członkiem konspiracyjnej organizacji niepodległościowej „Miecz i Pług”. Zginął w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Ryszard Kukliński karierę w Ludowym Wojsku Polskim rozpoczął w 1947 roku wstępując w szeregi Oficerskiej Szkoły Piechoty we Wrocławiu. W związku z ujawnieniem jego powiązań z „Mieczem i Pługiem” został zdegradowany. Wkrótce jednak zaczął odzyskiwać zaufanie swych przełożonych, co wiązało się ze stopniowym awansem.  Od 1963 roku zaczął pracować w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. W latach 1967–1968 pełnił służbę w Międzynarodowej Komisji Kontroli i Nadzoru Układów Genewskich w Wietnamie zbierając między innymi dane o wojskach biorących udział w konflikcie wietnamskim.

W 1968 roku Ryszard Kukliński, jako oficer sztabowy, brał udział w opracowywaniu planów inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Ten epizod oraz pacyfikacja wystąpień robotniczych na Wybrzeżu przez wojsko, którą obserwował w grudniu 1970 roku, wpłynęła na jego decyzję o nawiązaniu współpracy z CIA.

Sukcesywnie przekazywał Amerykanom plany strategiczne ZSRR i całego Układu Warszawskiego. Szczególne znaczenie miały dokumenty ataku na kraje Paktu Północnoatlantyckiego. Stany Zjednoczone zostały uprzedzona przez Kuklińskiego o przygotowaniach do wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.

W nocy z 7 na 8 listopada 1981 roku z obawy przed dekonspiracją Ryszard Kukliński został wraz z żoną i dwoma synami potajemnie ewakuowany z kraju. Przez Berlin Zachodni dotarł do Stanów Zjednoczonych. Po ucieczce sąd wojskowy w Warszawie skazał go na karę śmierci i zdegradował. Wyrok wydany na Kuklińskiego został dopiero uchylony w 1995 roku przez Izbę Wojskową Sądu Najwyższego. Ostatecznie został uniewinniony, zrehabilitowany i przywrócono mu stopień wojskowy.

W Stanach Zjednoczonych Ryszard Kukliński był ekspertem Departamentu Obrony i Departamentu Stanu oraz otrzymał stopień pułkownika armii amerykańskiej. Zmarł 11 lutego 2004 roku na udar mózgu w Tampie na Florydzie. Ceremonia żałobna miała miejsce na amerykańskim cmentarzu narodowym Arlington. Urna z prochami pułkownika spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach. Prezydent RP Andrzej Duda 2 września 2016 roku mianował pośmiertnie Ryszarda Kuklińskiego na stopień generała brygady.

Ryszard Kukliński był jednym z najsłynniejszych agentów działających na rzecz amerykańskiego wywiadu w okresie trwania zimnej wojny. Przez wielu uznawany jest za bohatera narodowego, który przekazując Stanom Zjednoczonym radzieckie plany wojny atomowej, uratował kraj i inne państwa Układu Warszawskiego od zagłady.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

Stanisław Koniecpolski herbu Pobóg, syn wojewody sieradzkiego Aleksandra, urodził się 9 lutego 1591 roku w Koniecpolu. Był jednym z najwybitniejszych hetmanów polskich XVII wieku.

Stanisław Koniecpolski ukończył Akademię Krakowską. Następnie zaprawiał się w rzemiośle wojennym w krajach Europy Zachodniej. Służbę wojskową w Rzeczpospolitej rozpoczął w 1610 roku podczas oblężenia Smoleńska przez Zygmunta III Wazę. Następnie walczył w szeregach obrony potocznej na Ukrainie, zdobywając uznanie hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W 1615 roku Koniecpolski poślubił córkę hetmana - Katarzynę Żółkiewską, która po osiemnastu miesiącach zmarła przy porodzie. W 1618 roku jako najmłodszy w dziejach kandydat otrzymał buławę hetmana polnego koronnego oraz ożenił się powtórnie z kasztelanką wojnicką - Lubomirską. W 1620 roku z tego związku urodził się syn Aleksander.  Walczył na  kresach południowo-wschodnich z Tatarami. Po klęsce pod Cecorą w 1620 roku dostał się do niewoli tureckiej. Przebywał w więzieniu w Stambule, skąd wykupiono go w 1623 roku. Od tej pory dowodził całością sił Rzeczypospolitej, walcząc z napadami Tatarów. W 1624 roku rozbił ich pod Martynowem nad Dniestrem.

Od 1626 roku dowodził armią koronną w wojnie ze Szwedami na terenie Prus. Prowadząc “wojnę szarpaną” w 1627 roku zdobył Puck i Gniew, zwyciężył pod Czarnem. Po nierozstrzygniętej bitwie pod Tczewem w 1629 roku pokonał Szwedów pod Trzcianą. W 1632 roku został hetmanem wielkim koronnym, a w 1633 roku kasztelanem krakowskim.

Bardzo cenił go król Zygmuntowi III Waza. Wyznaczył go między innymi na wykonawcę testamentu królewskiego. Z królem Władysławem IV przeprowadził reformę wojskową, rozbudował piechotę autoramentu cudzoziemskiego i wprowadził do armii oddziały dragonów. Wpierał budowę floty. Był bliskim doradcą Władysława IV i powiernikiem jego planów wyprawy na Turcję. Postulował zdobycie Krymu i zniszczenie Ordy tatarskiej.

Na bezpieczeństwie granic południowo-wschodnich zależało mu także ze względu na własne rozlegle włości (170 miast i miasteczek oraz 740 wsi). Był jednym z najbogatszych magnatów, zwano go potocznie “wicekrólem Ukrainy”, gdzie prowadził rozległą akcję osadniczą.

Krwawo stłumił bunty Kozaków w 1625 i 1630 roku oraz powstrzymywał kozackie  wyprawy przeciwko Turcji, aby nie prowokować sułtana. Dla kontroli Zaporoża za własne pieniądze zbudował w 1634 roku nad Dnieprem twierdzę Kudak. W latach 1632-1934 zapobiegł otwartej wojnie z Turcją przy równoczesnym konflikcie z Rosją. W 1633 pokonał Tatarów budziackich pod Sasowym Rogiem w Mołdawii, a rok później odparł atak Turków pod Kamieńcem Podolskim. Wielokrotnie powstrzymywał tatarskie zagony. Między innymi w 1644 roku pod Ochmatowem zadał Tatarom najdotkliwszą klęskę w dziejach walk z nimi, rozbijając doszczętnie wyprawę Tuhaj-beja.

Zmarł 11 marca 1646 roku w Brodach w kilka tygodni po zawarciu trzeciego małżeństwa z młodszą o prawie 30 lat Zofią Opalińską.

Stanisław Koniecpolski był znakomitym gospodarzem i strategiem wojskowym, wiernym i oddanym współpracownikiem królów: Zygmunta III Wazy i Władysława IV.

Opracowano na podstawie stron internatowych.

Tadeusz Kościuszko, syn Tekli i miecznika brzeskiego Ludwika, urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereczowszczyźnie na Polesiu. Uczęszczał do Kolegium Pijarów w Lubieszowie. Swoje dorosłe życie poświęcił karierze wojskowej. W 1765 roku wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej, powstałej z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1769 roku wyjechał na stypendium do Paryżu. Zgłębiał tam głównie zagadnienia z zakresu inżynierii wojskowej. W 1774 roku wrócił do Polski. Został instruktorem w Szkole Rycerskiej.

W 1775 roku Tadeusz Kościuszko udał się do Ameryki Północnej. Brał udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Odznaczył się przy pracach fortyfikacyjnych w Filadelfii, w zabezpieczeniu twierdzy Ticonderoga, a także przy oblężeniu Saratogi i West Point. Awansował do stopnia generała brygady.

W 1784 roku Tadeusz Kościuszko wrócił do Polski. Zamieszkał w rodzinnym majątku Siechnowicze. W wyniku reform Sejmu Czteroletniego, dzięki rozbudowie armii, powrócił do służby wojskowej w stopniu generała majora wojsk koronnych. W 1792 roku walczył w wojnie polsko – rosyjskiej. Odznaczył się w kilku bitwach, między innymi pod Dubieńką. Otrzymał awans na generała lejtnanta. Po przystąpieniu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej podał się do dymisji. Decyzja ta wzmocniła znacznie jego silną pozycję i autorytet, które miał w kraju i zagranicą.

Następnie był na emigracji. Przebywał w Lipsku, odwiedził Francję zabiegając o pomoc dla przyszłego powstania w Polsce, na czele którego miał stanąć. Rewolucyjna Francja nadała mu tytuł honorowego obywatela. W 1793 roku doszło do drugiego rozbioru Polski. Przyszły dowódca insurekcji wyznaczył termin wybuchu powstania na marzec 1794 roku. Akt powstania zostaje ogłoszony 24 marca w Krakowie. Kościuszko objął funkcję Najwyższego Naczelnika Sił Zbrojnych Narodowych. Insurekcja kościuszkowska trwa do 16 listopada 1794 roku. W trakcie powstania Tadeusz Kościuszko zreformował armię, utworzył między innymi oddziały chłopskie kosynierów. Pokonał wojska rosyjskie w bitwie pod Racławicami. Pozyskał chłopów do powstania wydając uniwersał połaniecki znoszący poddaństwo osobiste i ograniczający pańszczyznę. W październiku 1794 roku w przegranej bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli. Został uwięziony w twierdzy w Petersburgu.

W listopadzie 1796 roku został zwolniony przez cara Pawła I z niewoli po złożeniu obietnicy, że nie będzie występował przeciw carowi i jego następcom. Udał się do Stanów Zjednoczonych. W 1798 roku przyjechał do Paryża. Brał udział w tworzeniu Legionów Polskich we Włoszech oraz w powstaniu Legii Naddunajskiej. Zamieszkał we Francji, potem w Szwajcarii. Ostatnie lata życia Tadeusz Kościuszko spędził w Solurze w Szwajcarii. Zmarł 15 października 1817 roku. Rok później trumna z jego zwłokami została sprowadzona do kraju i złożona w krypcie na Wawelu.

Tadeusz Kościuszko uznawany jest za bohatera dwóch narodów Polski i Stanów Zjednoczonych. Jego imię nosi między innymi Akademia Wojskowa w West Point i najwyższy szczyt Australii.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

1 lutego 1411 roku w Toruniu został zawarty traktat pokojowy między Polską i Litwą a Krzyżakami kończący tak zwaną wielką wojnę z lat 1409–1411.

Przyczyn wybuch konfliktu wojennego było wiele Zakon krzyżacki starał się od wielu lat opanować Żmudź, która rozdzielała jego posiadłości. Dążenia te w zmogły się po objęcie godności wielkiego mistrza zakonu przez Ulryka von Jungingena, zwolennika wrogiej polityki wobec Polski. Starania Krzyżaków na rzecz rozerwania sojuszu Polski i Litwy spełzły na niczym, toteż w 1409 roku Krzyżacy zdecydowali się zająć ziemię dobrzyńską. W tym czasie doszło do wybuchu powstania ludności na Żmudzi, które poparł wielki książę litewski Witold.

W sierpniu 1409 roku Ulrich von Jungingen wypowiedział wojnę Polsce. Wojska zakonne weszły na teren ziem polskich. Działania wojenne całkowicie zaskoczyły Polaków. W tym samym czasie wojska litewskie wsparły powstańców i zajęły całą Żmudź. Polskie wojsko w połowie września pod wodzą Jagiełły ruszyło na północ. Między innymi po oblężeniu Polacy zdobyli Bydgoszcz. W międzyczasie rozpoczęto rokowania. Zdano się nawet na arbitraż Wacława Luksemburczyka. Wojna została wznowiona na początku lata 1410 roku. Armia polska przeszła Wisłę pod Czerwińskiem, gdzie połączyła się z wojskami litewsko-smoleńskimi (ruskimi). Następnie, polski król 9 lipca 1410 roku przekroczył granicę zakonu koło Lidzbarka chcąc uderzyć w samo serce zakonu. Manewr ten zaskoczył wielkiego mistrza. Zastąpił on drogę wojskom Jagiełły idącym na Malbork na polach koło wsi Grunwald. Do bitwy doszło 15 lipca 1410 roku. Bitwa pod Grunwaldem była największą bitwą pomiędzy Krzyżakami a Polską i jedną z największych bitew w średniowiecznej Europie. Zginął w niej sam wielki mistrz Ulrich von Jungingen oraz większość dostojników zakonu.

Zwycięstwo wojsk sojuszniczych było przygniatające. Kolejne miasta pruskie bez walki poddawały się Jagielle. Jednak Malbork nie został zdobyty. Jego oblężenie trwało od 25 lipca do 19 września 1410 roku.

Krzyżacy spróbowali jeszcze jednego starcia, które miało na celu przechylić losy wojny na korzyść zakonu i dać pretekst do zawarcia korzystnego pokoju. Bitwa pod Koronowem (10 października 1410 roku) przyniosła po raz kolejny zwycięstwo dla Polski.

Walczące strony zawarły pokój w Toruniu. Na jego podstawie Królestwo Polskie odzyskało ziemię dobrzyńską z zamkami w Złotoryi i Bobrownikach, zakon krzyżacki zrezygnował ze Żmudzi na okres życia Władysława Jagiełły i Witolda, cała ziemia chełmińska przeszła ponownie pod panowanie Krzyżaków, obie strony postanowiły też, że kupcy obu państw mogą swobodnie i bez przeszkód, według dawnych zwyczajów, używać dróg wodnych i lądowych. Zakon krzyżacki zobowiązał się zapłacić odszkodowanie za wykup jeńców w wysokości 10 milionów groszy czeskich.

Zakon w wyniku wojny stracił swoją przewagę nad Królestwem Polskim i wszedł w okres schyłku swojej potęgi. Wzrosło natomiast znaczenie Polski i Litwy w Europie, które zaczęły odgrywać coraz większą rolę na arenie międzynarodowej. Zakon krzyżacki poprzez rezygnację ze Żmudzi stracił szansę na połączenie się ze swoją gałęzią w Inflantach.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

27 stycznia 1945 roku żołnierze radzieccy 60. Armii I Frontu Ukraińskiego wkroczyli do niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. W 2005 roku w rocznicę jego wyzwolenia Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

W obozie macierzystym Auschwitz I, w Auschwitz II (Birkenau) i w Auschwitz III (Monowitz) wyzwolenia doczekało zaledwie 7 tysięcy więźniów. Około 500 więźniów żołnierze radzieccy wyzwolili przed 27 stycznia i wkrótce potem w podobozach KL Auschwitz: w Starej Kuźni, w Blachowni Śląskiej, Libiążu, Świętochłowicach, Wesołej, Jawiszowicach i Jaworznie. W obozie macierzystym i w Birkenau żołnierze radzieccy znaleźli około 600 zwłok więźniów, zastrzelonych przez esesmanów w trakcie wycofywania się z Auschwitz oraz zmarłych z wycieńczenia. Większość więźniów Niemcy zdołali wyprowadzić na zachód w marszach śmierci.

Stopniowa likwidacja obozu rozpoczęła się już w sierpniu 1944 roku. Do początku 1945 roku Niemcy wywieźli w głąb Rzeszy 65 tysięcy więźniów. Wymordowali wówczas większość członków tzw. Sonderkommando, obsługujących komory gazowe i krematoria.

Po rozpoczęciu przez wojska radzieckie ofensywy zimowej Niemcy postanowili zlikwidować obóz. 17 stycznia 1945 roku na ostatnim apelu w Auschwitz stawiło się 67 tysięcy więźniów. Popędzono ich pieszo w mrozie w kierunku Gliwic i Wodzisławia Śląskiego. Dalej zostali wywiezieni pociągami do obozów koncentracyjnych w Niemczech. Spośród 58 tysięcy więźniów wyprowadzonych z Auschwitz w marszach śmierci zginęło ponad 10 tysięcy.

Niemcy przystąpili również do zacierania śladów popełnionych zbrodni. Niszczyli dokumentację, rejestry więźniów, likwidowali doły z prochami ofiar, podpalili magazyny z rzeczami pomordowanych, wysadzili w powietrze unieruchomione wcześniej krematoria i komory gazowe.

Więźniowie Auschwitz, którym dane było doczekać wolności, w większości Żydzi z ponad dwudziestu krajów Europy, byli skrajnie wyczerpani, wygłodzeni i chorzy. Z pomocą im pospieszyli radzieccy lekarze wojskowi i sanitariusze oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości. Polski Czerwony Krzyż zorganizował szpital obozowy, w którym leczono ponad 4,5 tysiąca chorych, w tym 400 dzieci.

Wiosną 1945 roku na terenie obozu działała radziecka komisja do badania zbrodni niemieckich. W oparciu o przesłuchania więźniów doszła ona do wniosku, że obóz Auschwitz pochłonął 4 miliony ofiar. W rzeczywistości w obozie śmierć poniosło około 1,1 miliona ludzi. Obóz Auschwitz stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i holokaustu.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

Jan Nowak-Jeziorański, właściwie Zdzisław Antoni Jeziorański polityk, działacz społeczny, dziennikarz, podporucznik Wojska Polskiego, kurier i emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP w Londynie, wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa urodził się 2 października 1914 roku w Berlinie. Po ukończeniu studiów ekonomicznych w 1936 roku był starszym asystentem w katedrze ekonomiki uniwersytetu w Poznaniu. W 1937 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii. Walczył w kampanii wrześniowej, został wzięty do niewoli przez Niemców na Wołyniu. Po ucieczce z niewoli od 1940 roku działał w podziemiu, od 1941 roku w Związku Walki Zbrojnej przemianowanym w 1942 roku na Armię Krajową. W 1943 roku zgłosił się jako ochotnik na kuriera Armii Krajowej do władz polskich poza krajem. Został wysłany do Poselstwa Polskiego w Sztokholmie. Po przekazaniu poczty wrócił do kraju. Następnie, jako emisariusz, dotarł do rządu RP w Londynie. Wtedy przybrał pseudonim Jan Nowak. W Anglii odbył rozmowy zarówno z przedstawicielami rządu polskiego, jak i władz angielskich. W lipcu 1944 roku wrócił do Polski. Podczas powstania warszawskiego wziął ślub z łączniczką Jadwigą Wolską. W październiku 1944 roku z rozkazu komendanta Armii Krajowej generała Tadeusza Bora-Komorowskiego udał się do Londynu. Wywiózł setki dokumentów i zdjęć. Jako emisariusz Armii Krajowej zyskał przydomek "Kurier z Warszawy".

Po wojnie pozostał na emigracji, mieszkał w Londynie, Monachium i Waszyngtonie. W latach 1948–1951 pracował w redakcji polskiej brytyjskiej rozgłośni BBC. Następnie do 1976 roku kierował Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. Po odejściu z radia przez dwadzieścia lat działał w Kongresie Polonii Amerykańskiej. W 2002 roku powrócił do Polski i na stałe zamieszkał w Warszawie. Przez cały okres pobytu w Polsce, podobnie jak na emigracji, był zaangażowany aktywnie w działalność polityczną. Stał się zwolennikiem wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. W 2002 roku w uznaniu zasług Jana Nowaka-Jeziorańskiego we wspieraniu Litwy w dążeniu do NATO nadano mu tytuł honorowego obywatela Litwy.

Zmarł 20 stycznia 2005 roku w szpitalu w Warszawie. Uroczysty pogrzeb odbył się 26 stycznia 2005 roku. Został pochowany w rodzinnym grobie Jeziorańskich na Powązkach.

Jan Nowak-Jeziorański jest autorem wielu książek i artykułów politycznych oraz niezliczonych audycji radiowych. Za swoją działalność otrzymał szereg odznaczeń, nagród i wyróżnień. Był doktorem honoris causa kilku uniwersytetów, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wrocławskiego i Warszawskiego.

Mija kolejna rocznica wybuchu powstania styczniowego. Polski zryw powstańczy przeciwko Rosji rozpoczął się 22 stycznia 1863 roku. Trwał do jesieni 1864 roku. Walki powstania styczniowego swoim zasięgiem objęły ziemie zaboru rosyjskiego. Było ono największym i najdłużej trwającym polskim powstaniem narodowym w XIX wieku.

Do wybuchu powstania przyczyniło się wiele przyczyn. Nasilająca się rusyfikacja i łamanie prawa przez zaborcę powodowało opór społeczny i tworzenie tajnych organizacji patriotycznych i spiskowych. Niepodległościowe aspiracje u Polaków podbudowała w dużym stopniu klęska Rosji w wojnie krymskiej. Polacy domagali się swobód. Niestety, kolejne manifestacje w rocznice ważnych dla Polaków wydarzeń były krwawo przez Rosjan pacyfikowane. W 1861 roku wprowadzono nawet stan wojenny, najpierw na Litwie, później w Królestwie Polskim. Zapowiedziano pobór Polaków do carskiego wojska. Miał on objąć dwanaście tysięcy mężczyzn związanych z organizacjami konspiracyjnymi radykalnego obozu Czerwonych. Brankę przeprowadzono w Warszawie niespodziewanie w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 roku. Działania te  stały się bezpośrednią przyczyną podjęcia decyzji o wybuchu powstania. Ustalono termin rozpoczęcia walk na 22 stycznia 1863 roku. Walkę zbrojną rozpoczął nocny atak na rosyjski garnizony. 

Działaniami powstańczymi kierowali dyktatorzy powoływani przez Rząd Narodowy. Byli to kolejno Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz i Romuald Traugutt, którego stracono na stokach warszawskiej Cytadeli. Z chwilą wybuchu powstania Rząd Narodowy ogłosił Manifest powstańczy, w którym wezwał naród do walki oraz na mocy dwóch dekretów uwłaszczył chłopów i obiecał ziemię bezrolnym uczestniczącym w walce. Rząd Narodowy stał na czele państwa podziemnego, dysponował własną administracją, policją, aparatem podatkowym i prasą, a jego rozkazy, sygnowane anonimową pieczątką, spotykały się z ogólnym posłuchem.

Powstanie miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono około 1200 bitew i potyczek. Czołowymi dowódcami powstania byli: Marcin Borelowski, Dionizy Czachowski, Józef Hauke-Bosak, Antoni Jeziorański, Rafał Krajewski, Apolinary Kurowski, Marian Langiewicz, ksiądz Antoni Mackiewicz, Leopold Narbutt, Edmund Różycki, Edmund Taczanowski, Zygmunt Sierakowski, Walery Wróblewski. Przez oddziały powstania styczniowego przewinęło się około 200 000 ludzi. Mimo początkowych sukcesów powstanie zakończyło się klęską. Kilkadziesiąt tysięcy powstańców zostało zabitych w walkach, blisko tysiąc osób stracono, a około 38 tysięcy skazano na katorgę lub zesłano na Syberię. W Królestwie Polskim szlachcie, której udowodniono udział w powstaniu, skonfiskowano ponad 1600 majątków ziemskich, nałożone kontrybucje osiągnęły 20 mln rubli. Stopniowo zlikwidowano resztki autonomii Królestwa Polskiego, które władze rosyjskie zaczęły nazywać Krajem Nadwiślańskim. Między innymi niemal całkowicie zrusyfikowano szkolnictwo.

Powstanie styczniowe kończy okres polskich powstań narodowych w okresie rozbiorów. Przyczyniło się między innymi do uwłaszczenia chłopów na warunkach korzystniejszych niż w pozostałych zaborach. Przyspieszyło to postęp gospodarczy i społeczny oraz wpłynęło na wzrost ich świadomości narodowej w następnych dziesięcioleciach. Powstanie styczniowe pozostawiło trwały ślad w literaturze i sztuce polskiej. Wywarło duży wpływ na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń Polaków.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

20 stycznia 2021 roku  mija 195. rocznica śmierci Stanisława Staszica wybitnego działacza oświeceniowego, pioniera spółdzielczości, pisarza politycznego, publicysty, filozofa, geologa i przyrodnika. Stanisław Staszic urodził się 16 listopada 1755 roku w Pile. Pochodziła z rodziny mieszczańskiej. Jego ojciec i dziadek byli burmistrzami w rodzinnym mieście. Staszic pobierał naukę w seminarium duchownym w Poznaniu. W 1779 roku przyjął święcenia kapłańskie. Następnie studiował we Francji i w Niemczech. W 1781 roku, po powrocie do Polski, otrzymał posadę wychowawcy synów kanclerza Andrzeja Zamoyskiego. Rok później został doktorem obojga praw Akademii Zamojskiej i objął tamtejszą katedrę języka francuskiego. Prawdopodobnie w latach 1788–1791 był proboszczem w Turobinie i rektorem w Czernięcinie. W 1801 roku kupił domy dla siedziby Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1812 roku w folwarku Jarosławiec koło Uchańca założył Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie stając się tym samym prekursorem spółdzielczości w Polsce. Było ono swego rodzaju spółdzielnią zrzeszająca początkowo ponad 300 gospodarzy. Chłopi zostali zwolnieni z pańszczyzny, każdy posiadał własne gospodarstwo. Wszyscy byli zobowiązani do wzajemnej pomocy, szczególnie w wypadku klęsk żywiołowych.

Swoje poglądy polityczne przedstawił w „Przestrogach dla Polski”. Ratunek dla ojczyzny widział w silnych, centralistycznych rządach. W wielkiej polityce wspierał reformy Sejmu Czteroletniego, które miały na celu wzmocnienie polityczne, gospodarcze i militarne Rzeczpospolitej.

W latach 1807-1824 zajmował się edukacją. Był członkiem Izby Edukacyjnej, Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Należał do  współorganizatorów Uniwersytetu Warszawskiego w 1816 roku i Akademii Górniczej w Kielcach.

Położył wielkie zasługi pod rozwój przemysłu i górnictwa. Przyczynił się do powstania Staropolskiego Okręgu Przemysłowego w Świętokrzyskim i do odnowienie tradycji górnictwa węgla kamiennego na terenie dzisiejszej Dąbrowy Górniczej. Zajmował się badaniami geologicznymi. Uważany jest za pierwszego polskiego geologa. W 1815 roku wydał dzieło „O ziemiorództwie Karpatów”. Kochał teatr, w którym bywał prawie codziennie.

Stanisław Staszic zmarł w Warszawie 20 stycznia 1826 roku. Jego pogrzeb, który odbył się 24 stycznia, przerodził się w narodową manifestację. Wzięło w nim udział kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Warszawy. W pogrzebie brał udział również udział, wówczas szesnastoletni, Fryderyk Chopin.

W czasie pogrzebu o zmarłym powiedziano między innymi: „wzorowy urzędnik”, „dobry i prawy obywatel”, „rzadki dobroczyńca”, „przyjaciel ludu”, „wzorowy syn ojczyzny”.

Zgodnie z testamentem zmarłego część jego majątku – 800 tysięcy złotych została podzielona po 200 tysięcy złotych między fundusze założycielskie domu zarobkowego dla ubogich i Szpitala Dzieciątka Jezus, a reszta na pomnik Mikołaja Kopernika, Instytut Głuchoniemych i Szpital Marcinkanek.

W  1818 roku został odznaczony Orderem Orła Białego. Był też kawalerem Orderu Świętego Stanisława 1. klasy.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

Dziś mija 667 rocznica lokacji miasta Rzeszowa. Przywilej lokacyjny został nadany 19 stycznia 1354 roku Janowi Pakosławicowi ze Stróżysk przez Kazimierza Wielkiego. Dokument sporządził kanclerz krakowski – Zbigniew.

 Warto przybliżyć postać pierwszego właściciela Rzeszowa. Jan Pakosławic ze Stróżysk i Rzeszowa herbu Półkozic był synem Pakosława ze Stróżysk, Jurkowa, Niewiarowa i Niegowici, cześnika i skarbnika sandomierskiego. Stał się założycielem rodu Półkoziców Rzeszowskich, którzy władali miastem Rzeszowem do 1583 roku.

Jan od króla Kazimierza Wielkiego otrzymał w 1354 roku dobra rzeszowskie, rozległe tereny obejmujące obszar od Czudca do Dąbrowy po Leżajsk. W skład ich weszły oprócz miasta Rzeszowa, przedmieście Wola Stara oraz wsie: Staromieście (Stary Rzeszów stanowiący przed lokacją centrum włości), Białobrzegi, Krasne (Krasnopole), Łąka, Powietna (Pobitno), Strażów, Trzebownisko, Wilkowyja (określana też jako Złotoryja) i Zwięczyca. W dobrach tych miał prawo administrowania kopalinami, mógł budować zamki i strażnice i prowadzić działalność lokacyjną. Otrzymał też zwierzchność sądową nad osadnikami, którzy dzięki jego staraniom uzyskali długi okres zwolnień podatkowych.  

Jan Rzeszowski był rycerzem i zaufanym dyplomatą króla Kazimierza Wielkiego. Brał udział w zajmowaniu Rusi Czerwonej. Jako dyplomata posłował do Tatarów oraz kilka razy do papieża do Awinionu w sprawie utworzenia biskupstwa łacińskiego we Lwowie, utworzenia uniwersytetu w Krakowie i unieważnienia małżeństwa króla z Adelajdą Heską. Ufundował kościół w Staromieściu. Zmarł w 1374 roku. Miał trzech synów, Janów.

Stan wojenny wprowadzony został 13 grudnia 1981 roku na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Akt ten był niezgodny z Konstytucją PRL. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano łącznie 10 131 działaczy związanych z „Solidarnością”. Nie obeszło się bez ofiar śmiertelnych. Życie straciło kilkadziesiąt osób, w tym dziewięciu górników z kopalni "Wujek" podczas brutalnej pacyfikacji strajku.

Stan wojenny wprowadzono mocą uchwały podjętej przez Radę Państwa w dniu 12 grudnia 1981 roku. Uchwała ta została podjęta jednomyślnie. O jego wprowadzenie wnioskowała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Został on poparty przez Sejm PRL uchwałą z dnia 25 stycznia 1982 roku.

13 grudnia, w nocy z soboty na niedzielę, o godzinie 0:00, oddziały ZOMO (Zmotoryzowane Oddziały Milicji Obywatelskiej) rozpoczęły ogólnokrajową akcję aresztowań działaczy opozycyjnych. W dniu wprowadzenia stanu wojennego w działaniach na terytorium kraju przeciw opozycji wzięło udział około 70 tysięcy żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego, 30 tysięcy funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz bezpośrednio na ulicach miast 1750 czołgów i 1400 pojazdów opancerzonych, 500 wozów bojowych piechoty, 9000 samochodów oraz kilka eskadr helikopterów i samoloty transportowe. Warto wiedzieć, że 25% wszystkich sił skoncentrowano w Warszawie i okolicach.

Około 10 tysięcy funkcjonariuszy wzięło udział w Akcji „Jodła”. Jej celem było zatrzymanie i umieszczenie w przygotowanych aresztach i więzieniach wytypowanych osób, uznanych za groźne dla bezpieczeństwa państwa. Kilkadziesiąt minut przed północą (około godz. 22:30) rozpoczęła się Akcja „Azalia”, mająca na celu opanowanie i wyłączenie obiektów teletransmisyjnych i central telefonicznych. Do 451 obiektów w całym kraju wkroczyły uzbrojone oddziały, sformowane z 700 funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej, 3000 żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza oraz innych jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnątrznych, a także 1200 żołnierzy oddelegowanych przez wojsko. Zaraz po północy zamilkły cywilne telefony, w tym także w ambasadach i konsulatach. W tym samym czasie 350 funkcjonariuszy milicji i Służby Bezpieczeństwa, 550 żołnierzy MSW oraz około 3000 żołnierzy obsadziło wszystkie obiekty radia i telewizji. Już 14 grudnia rezerwiści powołani do jednostek milicji otrzymali broń, z zastrzeżeniem, że wydawanie amunicji należeć będzie do decyzji komendantów wojewódzkich Milicji Obywatelskiej. Broń wydawano zmobilizowanym członkom Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej, a także emerytom oraz rencistom SB i MO, zorganizowanym w grupach samoobrony.

Po północy na polecenie generała Wojciecha Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego członek Biura Politycznego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i współprzewodniczący ze strony rządowej Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu Kazimierz Barcikowski poinformował prymasa Polski Józefa Glempa. O wprowadzeniu stanu wojennego poinformowało Polaków Polskie Radio o godzinie 6.00 nadając przemówienie generała Jaruzelskiego

Wprowadzono szereg obostrzeń i utrudnień. Między innymi obowiązywała cenzura korespondencji. Po późniejszym przywróceniu łączności, kontroli i cenzurze podlegały również rozmowy telefoniczne (w słuchawkach telefonicznych informował o tym powtarzający się automatyczny komunikat: rozmowa kontrolowana, rozmowa kontrolowana...). Ograniczono możliwość przemieszczania się wprowadzając godzinę milicyjną (w początkowym okresie od 19:00, następnie od 22:00 do 6:00), jednocześnie zakazano zmiany miejsca pobytu bez uprzedniego zawiadomienia władz administracyjnych. Wstrzymano wydawanie prasy (poza dwiema gazetami rządowymi – „Trybuna Ludu” i „Żołnierz Wolności”, oraz 17 „terenowymi organami komitetów wojewódzkich PZPR”). Zarządzono również wstrzymanie wyjazdów zagranicznych do odwołania, zamknięto granice państwa i lotniska cywilne, a także czasowe zawieszono zajęcia w szkołach i na uczelniach wyższych.

W odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego NSZZ „Solidarność” podjął akcje protestacyjne. ZOMO pacyfikowało kolejne strajki, między innymi w Stoczni Gdańskiej im. Lenina (16 grudnia 1981 roku), Hucie im. Lenina w Krakowie (w nocy z 15 grudnia na 16 grudnia), Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie (w nocy z 16 grudnia na 17 grudnia), Stoczni im. Warskiego w Szczecinie (w nocy z 14 grudnia na 15 grudnia), w Hucie Katowice (23 grudnia). Największy opór stawiły siłom bezpieczeństwa kopalnie węgla kamiennego na Śląsku. 15 grudnia oddział ZOMO został dwukrotnie wyparty z terenu kopalni "Manifest Lipcowy", za trzecim razem kilkunastoosobowa grupa milicjantów otworzyła ogień do robotników, raniąc czterech z nich. 16 grudnia 1981 roku w trakcie pacyfikacji kopalni "Wujek" funkcjonariusze ZOMO zastrzelili dziewięciu górników. Protesty robotnicze najdłużej trwały w KWK "Ziemowit" (do 22 grudnia) i KWK "Piast", gdzie 1000 górników przebywało pod ziemią od 14 grudnia do 28 grudnia 1981 roku. Był to najdłużej trwający strajk w historii powojennego górnictwa.

Opracowano na podstawie stron internetowych.

W tym roku obchodzimy 190. rocznicę wybuchu powstania listopadowego. Skierowane było przeciw Rosji i objęło swym zasięgiem Królestwo Polskie, Litwę, część Ukrainy i Białorusi.

Do głównych przyczyn wybuchu powstania listopadowego należy zaliczyć łamanie konstytucji Królestwa Polskiego przez cara Aleksandra I, a później Mikołaja I, klęskę zbiorów w 1830 roku, która spowodowała gwałtowny wzrost cen żywności. Czynniki te przyczyniły się do wzrostu niezadowolenia uboższych warstw społecznych, które były podatne na hasła rewolucyjne. Ponadto młodzież działająca w organizacjach konspiracyjnych pragnęła odzyskania niepodległości, zaś policja carska wpadła na trop spisku w szkole podchorążych piechoty. Obawiano się, że wojska polskie zostaną użyte do tłumienia powstania w Belgii i Francji.

Powstanie wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Powstańcy, z podporucznikiem Piotrem Wysockim na czele, uderzyli na Belweder w celu porwania wielkiego księcia Konstantego. Niestety, nie zdołano aresztować księcia. Wyżsi oficerowie nie chcieli przystąpić do powstania. Ich zdaniem zryw nie miał większych szans powodzenia. Powstanie poparł lud Warszawy. Początkiem grudnia 1830 roku powstał Rząd Tymczasowy, który powierzył funkcję dyktatora gen. Józefowi Chłopickiemu. Rząd wysłał delegację do cara Mikołaja I, na czele której stanął książę Ksawery Drucki-Lubecki. Car zażądał bezwarunkowej kapitulacji. Po powrocie delegacji gen. Józef Chłopicki ustąpił ze stanowiska. Powstanie poparło Towarzystwo Patriotyczne, na czele którego stali Maurycy Mochnacki i Joachim Lelewel. Sejm uznał powstanie za narodowe i 25 stycznia 1831 roku zdetronizował cara Mikołaja I. Powstanie przekształciło się w wojnę polsko-rosyjską. Powstał Rząd Narodowy, na czele którego stanął książę Adam Jerzy Czartoryski. Drugim dyktatorem powstania został gen. Michał Radziwiłł. W lutym 1831 roku armia rosyjska wkroczyła do Królestwa Polskiego. 25 lutego 1831 roku doszło do bitwy pod Grochowem. Obie armie poniosły duże straty. Bitwa ostatecznie nie przyniosła rozstrzygnięcia.

Trzecim dyktatorem został gen. Jan Skrzynecki. Powstanie wybuchło także na Litwie, Wołyniu i Podolu. Wiosną armia polska odniosła zwycięstwa w bitwach pod Wawrem, Dębem Wielkim i Iganiami. Pod koniec maja 1831 roku Polacy ponieśli klęskę w bitwie pod Ostrołęką. Gen. J. Skrzynecki ustąpił z funkcji dyktatora. W lipcu upadło powstanie na Litwie, Podolu i Wołyniu. 15 sierpnia 1831 roku manifestacja Towarzystwa Patriotycznego w Warszawie przekształciła się w rozruchy. Powieszono szpiegów rosyjskich i oficerów oskarżonych o zdradę. Rozruchy stłumił gen. Jan Krukowiecki, który został czwartym dyktatorem powstania. We wrześniu 1831 roku Rosjanie przypuścili szturm na Warszawę. Mimo bohaterskiej obrony Woli przez gen. Józefa Sowińskiego miasto zostało zdobyte. Upadek powstania datuje się na początek października 1831 roku.

Po powstaniu nastąpiła „noc paskiewiczowska”, czyli fala represji w Królestwie Polskim. Doszło do rusyfikacji szkół i urzędów, likwidacji szkół wyższych, włączenia armii polskiej do armii rosyjskiej. Wybudowano za pieniądze z kontrybucji nałożonej na Polaków Cytadelę warszawską, wprowadzono rosyjski system miar, wag i walutę.
Nastąpiła Wielka Emigracja, w ramach której kilkanaście tysięcy osób, w tym ludzie kultury i potencjalni przywódcy, opuściło Polskę udając się do państw zachodniej Europy. Rosjanie zlikwidowali samodzielność Królestwa Polskiego, zastąpili konstytucje Statutem Organicznym oraz zlikwidowali sejm. Skonfiskowano trzy tysiące majątków należących do powstańców, a 50 tysięcy rodzin polskich przesiedlono w głąb Rosji.

Opracowano na podstawie stron internetowych.